Sỏi mật hình thành khi các thành phần trong dịch mật (cholesterol, bilirubin…) bị mất cân bằng, lâu ngày kết tinh lại thành sỏi. Nếu tuổi tác, giới tính hay cơ địa là những yếu tố chúng ta không thể kiểm soát, thì chính thói quen ăn uống hàng ngày lại là “kẻ tiếp tay thầm lặng” khiến nguy cơ mắc bệnh tăng cao.
5 thói quen dễ dẫn đến sỏi mật
– Ăn quá nhiều chất béo xấu
Mỡ động vật, đồ chiên rán, nội tạng… khiến gan phải tiết ra nhiều cholesterol. Khi vượt quá khả năng hòa tan, cholesterol sẽ lắng đọng, kết tinh và trở thành nhân sỏi.
– Thiếu hụt chất xơ trong bữa ăn
Chất xơ giúp điều hòa nhu động đường ruột và tăng cường co bóp túi mật. Khi khẩu phần ăn thiếu rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt sẽ khiến túi mật kém hoạt động, mật ứ đọng lâu ngày tạo sỏi.
– Thường xuyên bỏ bữa – đặc biệt là bữa sáng
Sau mỗi bữa ăn, đặc biệt là bữa đầu ngày, túi mật sẽ được kích thích co bóp để tống dịch mật xuống ruột, hỗ trợ tiêu hóa chất béo. Khi thói quen ăn uống không đều đặn, thường xuyên bỏ bữa sáng, túi mật ít hoạt động hơn, dịch mật dễ bị ứ đọng và lâu dần hình thành sỏi.
– Giảm cân cấp tốc, nhịn ăn khắc nghiệt
Khi cơ thể sụt cân đột ngột, lượng mỡ dự trữ được huy động nhiều, khiến cholesterol trong dịch mật tăng lên đáng kể. Vì vậy, những người giảm cân khắt khe hoặc trải qua phẫu thuật giảm cân có nguy cơ hình thành sỏi mật cao hơn bình thường.
– Uống nhiều rượu bia và nước ngọt có gas
Rượu bia ảnh hưởng không tốt đến chức năng gan và quá trình bài tiết dịch mật. Bên cạnh đó, nước ngọt có gas chứa nhiều đường, đặc biệt là fructose, có thể làm rối loạn chuyển hóa mỡ máu và gián tiếp tạo điều kiện để sỏi mật hình thành.
Những thói quen giúp phòng tránh bệnh sỏi mật
Để bảo vệ hệ thống gan mật, hãy chủ động xây dựng những thói quen lành mạnh sau:
– Ưu tiên thực phẩm “thân thiện”: Tăng cường chất xơ (rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt), chất béo không bão hòa (cá béo, dầu oliu, các loại hạt) và uống đủ nước mỗi ngày.
– Duy trì nhịp sinh học đều đặn: Ăn đúng bữa, đủ 3 bữa/ngày, tuyệt đối không bỏ bữa sáng.
– Kiểm soát cân nặng hợp lý: Giảm cân khoa học và từ từ (không quá 0.5-1kg/tuần), tránh chế độ ăn kiêng “crash diet” hoặc nhịn ăn hoàn toàn.
Lời kết
Có thể thấy, sỏi mật phần lớn bắt nguồn từ những thói quen tưởng chừng rất nhỏ. Một chế độ ăn uống cân bằng và lối sống lành mạnh chính là chìa khóa vàng để bảo vệ bạn khỏi nguy cơ hình thành sỏi, giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Lưu ý, nếu bạn hoặc người thân xuất hiện các dấu hiệu như đau bụng dữ dội vùng hạ sườn phải, buồn nôn, đầy trướng, hãy đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và xử trí kịp thời.
